6Sınıf Fen Konu Anlatımı; Fen bilimleri denilince akıla 3 temel bilim dalı gelir. Dünya, güneş ve ayın şekil ve büyüklüklerinin karşılaştırılması incelenir. Dünyamızın katman modelinin nasıl olduğu anlatılır. Son olarak ise dünyamızın uydusu olan ay incelenir. Son Güncelleme : 17.04.2021 23:04:57. 1 Dünyamızın katmanları nelerdir? Aşağıya yazınız. Cisimlerde kuvvet uygulandığında cisimlerin şekli değişebilir. B) Hareketsiz bir cisim,kuvvet uygulanarak hareketlendirilebilir. C) Bütün cisimler,üzerine etkileyen kuvvet kaldırıldığında ilk haline Sınıf2. Dönem 2. Yazılı 2021-2022. Coğrafya 10. Sınıf 2.Dönem 2.Yazılı 2022. Coğrafya 11. Sınıf 2.Dönem 2.Yazılı 2022 Şekil incelendiğinde, aşağıdaki yargılardan hangisi söylenebilir? A) İç çekirdek hacmi en fazla olan tabakadır Konu Anlatımı; Konu Testleri; Online Konu Testi SınıfFen Bilimleri (Dünya'nın Şekli) 3. sınıf fen bilimleri dünyanın şekli ve katmanları test, konu anlatımı, etkinlik sayfaları, dünyamızın şekli çalışma kağıtları testleri. 3. sınıf fen bilimleri dersine ait konumuz olan dünyamızın şekli etkinliğimize konu anlatımı. 0 4033 25 Aralık 2020 DEVAMI. 3. Dünyamızınbu hareketleri sırasında Güneş’in hareket ettiğini düşünürüz. Aslında hareket halinde olan Güneş değil Dünya’dır. Dünya’nın Şekli 3.Sınıf Fen Bilimleri. 05 Ara. Bitkilerin Yaşam Döngüsü 3.Sınıf Fen Bilimleri. Sağolun bu konu hariç hepsi neredyese iyiydi dedim 7 ye geçmeden ezberleyim ucbB. DÜNYAMIZIN ŞEKLİ Dünya; Güneş sistemindeki 8 gezegenden biridir. Dünyamızın şekli küreye benzer. Ancak tam bir küre değildir. Kutup bölgelerinden biraz basıktır. Orta kısmı ise hafif şişkindir. Dünyamızın bu şekline geoit deriz. Dünyamızın şeklini uzaydan çekilmiş fotoğraflarda daha net görebiliriz. Dünya bize göre o kadar büyüktür ki biz üzerinde olduğumuz için düz gibi görürüz. Dünyanın yuvarlak olduğunu en iyi deniz kenarından kenarından baktığımızda deniz ile gökyüzünün birleştiği yere ufuk çizgisi deriz. Ufuk çizgisi deniz ile gökyüzünün birleştiği kısımda oluşan çizgidir. Dünya’nın Yuvarlak Olduğunun İspatı Uzaydan çekilen fotoğraflar Yaklaşan bir geminin önce direği ve bacası sonra güvertesi görülür. Ufuk çizgisi Dünya’nın Ay üzerine düşen gölgesi Sürekli aynı yöne giden uçağın kalktığı yerden tekrar aynı yere gelmesi Eski zamanlarda insanlar Dünya'mızın şekli ile ilgili farklı fikirler ortaya atmıştır. Şu anda kullandığımız birçok araç o zamanlarda yoktu. Bu nedenle eski zamanlarda insanlar gözlemlerine dayanarak değişik tahminlerde bulunmuşlardır. {jd_file file==1793} YER KÜRENİN DÜNYANIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ AYER KÜRENİNDÜNYANIN ŞEKLİ Üzerinde yaşadığımız dünyamızın kendine özel bir şekli vardır. Bu şekle “geoid” denir. Geod’in anlamıyla başmak gerekirse; üst ve alt kısımlardan basık yan kısımlardan ise şişkin anlamına gelir. Tam olarak ta bu açıklamaya uygun bir şekli vardır dünyamızın. Yanlardan şişkin, kutuplardan basık bir görüntüsü olan dünyamızın bu görünüşünün detaylarını inceleyelim. Yanlardan şişkin olmasından dolayı “Ekvator” en büyük enlemdir. Ekvatorun yarı çapı, kutupların yarı çapından daha fazladır. Çünkü daha büyüktür. Ekvator büyük olmasına rağmen, kutuplar yerin merkezine daha yakındır. Böylece yer çekimi kutuplarda daha etkili olur. Kısa bir örnek vermek gerekirse, Ekvatorda ağırlığı 60 kg olan bir öğrenci, kutuplarda 62kg olabilir. Çünkü kutuplarda yer çekimi daha fazladır. Dünyamızın şekli güneş ışınlarının geliş açısını da etkiler. Ekvatora daha dik açıyla gelirken, kutuplara daha küçük açıyla gelir. Böylece sıcaklık kuşakları oluşur. Meridyenler kutup noktalarında birleşirken, paralellerde kutuplara yaklaştıkça çaplarında küçülme meydana gelir. Dünyamızın bu özel şekli harita çizimlerimizde hataların meydana gelmesine neden olur. Burada küçük bir hatırlatma yapalım, şuana kadar çizilen bütün haritalarda hata mevcuttur. Bu hatanın sebebi Geoid olan bir şekli düz bir zemine aktarmaya çalışmaktır. Hangi teknoloji kullanılırsa kullanılın hata meydana gelecektir. Bu hataları en aza indirmek için “Projeksiyonlar” kullanılır. İlerleyen derslerimizde bu konuya değineceğiz. Dünyanın 24 saatte kendi etrafındaki dönüş hareketinde ekvatordan kutuplara doğru hızı azalır. Bunu şöyle düşünebilirsiniz; Ekvator kutuplardan daha geniş çaplıdır. Bir sporcu ekvator çemberinde koşmaya başlasın, diğer sporcuda kutup çemberinde koşmaya başlasın. Sizce hangisi daha hızlı koşmalıdır ki 24 saatte çemberin tamamını koşabilsin? Cevaplarınızı duyar gibiyiz, Ekvator çemberi daha geniş ve büyük olduğundan sporcu daha hızlı koşmalıdır ki 24 saatte tamamlayabilsin. İşte bu nedenden dolayı Ekvatorda dönüş hızlı, Kutuplardan daha fazladır. Dünya kendi etrafında dönerken, bir kısmında gece yaşanırken diğer kısmında gündüz yaşanır. Bunun sebebi yine Dünyanın şeklidir. BYERKÜRENİN DÜNYANIN HAREKETLERİ 1Dünyanın Günlük Hareketleri ve sonuçları Dünyamızın 1 günde yaptığı harekete günlük hareket denir. Bu hareketi kendi etrafından batıdan doğruya doğru dönerek gerçekleştirir. Bu esnada tam bir turu tamamlayabilmesi 24 saat sürer. Bu dönüşün neden olduğu birçok durum vardır, şimdi bunları açıklayalım; Gece ve Gündüz birbirini ardalar, yani takip eder. Dünya hiç durmadan döndüğü için, gece ve gündür birbiriniz takip eder. Dünyanın şeklinin sonuçlarında bahsetmiştik, güneş ışınlarının geliş açısı farklılaşırdı. İşte günlük hareket sonucunda da gün içerisinde bu farklılaşma her yerde geçerli olur. Yani sabah saatlerinde güneşi dağların arasında görürken, öğle saatlerinde tam tepemizde görmemiz, güneş ışınlarının gün içerisinde farklı açılarla geldiğinin bir ispatıdır. İşte gün içerisinde değişen bu açılar günlük hareketin bir sonucudur. Güneş ışınları farklı açılarla gelirken, açının yönüne göre gölgelerin yönü de değişmektedir. Günlük hareket sonucunda gölge yönlerimizde farklılaşırken, açının derecesine göre boyları uzar veya kısalır. Güneşin tepede olduğu saatlerde yani civarında hiç gölgelerinize dikkat ettiniz mi, gölgeler en kısa bu saatlerde olur. Çünkü güneş ışınları en dik açılarla gelirler. Akşamüstü gölgelerinize baktığınızda öğle saatinden daha uzun olduklarını fark edersiniz. Çünkü akşamüstü daha küçük açılarla gelir. Aynı gün içerisinde ceketinizi sık sık çıkardığınız ve kısa süre sonra geri giydiğiniz zamanlar olmuştur. İşte bunun nedeni, gün içerisindeki sıcaklığın değişmesidir, buna günlük hareket neden olur. Meltem rüzgarları günlük hareket sonucunda meydana gelirler. Sınavlarda karşınıza çıkabilecek bir noktaya değinelim, gün içerisinde en sıcak zaman ne zamandır? Bu soruya cevap verirken gibi yanlış bir cevap vererek hataya düşmeyin. Isı birikimi nedeniyle gün içerisindeki en sıcak zaman akşamüstünden önceki zamandır genellikle arasıdır. Fiziksel çözünme günlük hareket sonrasında meydana gelir. Kısaca hatırlamak gerekirse, gün içerisinde sıcaklıkların değişmesine bağlı olarak genellikle kayalarda meydana gelen parçalanma ve ufalanmalardır. Gündüz çöllerde +50⁰C hava sıcaklığı yaşanırken geceleri ise -40⁰C yaşanarak oldukça soğuk olmaktadır. İşte kayalar bu hızlı değişimden dolayı büzüşüp genleşmenin etkisiyle parçalanırlar ve ufalanırlar. Çöllerde her yerin kumlarla dolu olmasının sebebi de budur. Gece ve gündüzün birbirini izlemesi yerel saat farklarının ortaya çıkmasına neden olur. Doğuda yerel saat ileriyken, Batıda daha geridir. Dinamik basınç kuşakları olarak adlandırılan 30⁰ ve 60⁰ enlemleri civarında hareketli bir basınç kuşağı oluşur. Kuzey yarım küre ve Güney yarım kürede etkili olur. Sürekli rüzgârlar olarak tabir edilen Alizeler, Kutup ve Batı rüzgârları oluşur. Ülkemizi en çok etkileyen sürekli rüzgârlar Batı rüzgârlarıdır. Bunun sebebi ülkemizin bulunduğu konumdur. Okyanus akıntılarının yönlerindeki sapmalar yine günlük hareket sonucudur. 2Dünyanın Yıllık Hareketleri ve Sonuçları Günlük hareket dünyanın kendi etrafında 24 saate tamamladığı hareket iken, yıllık hareket dünyanın güneş etrafında tamamladığı ve 365 gün 6 saat süren hareketidir. Bu nedenle yıllık hareket olarak isimlendirilir. Yıllık hareketin bazı sonuçları vardır, şimdi bunları inceleyelim; Dünyanın yörüngesi elips şeklindedir. Yani tam daire değildir. Bu nedenle güneşe her zaman aynı uzaklıkta bulunmaz. Güneşe farklı uzaklıklarda bulunduğu için güneşin çekim kuvvetinden aynı şiddette etkilenmez, o nedenle yörünge içindeki hızı her noktada farklıdır. Şubat ayının 2gün kısa sürmesinin nedeni de budur. Şubat ayı dünya güneşe daha yakın bir zamana denk geldiği için yörünge içerisindeki hızı artar bu nedenle 2 gün daha kısa yaşanır. Yörünge içerisindeki hızı eşit olmadığı için yaşanan mevsimlerinde süreleri eşit değildir. Daha hızlı hareket ettiğinde mevsimin süresi kısalırken, daha yavaş hareket ettiği zamanlarda mevsim süresi uzar. Diğer ekinokslar ayın 21inde gerçekleşirken, eylül ayında yörünge hızı yavaşlamasından dolayı 23 eylül de ekinoks gerçekleşir. Dünyanın yörünge üzerinde hareketi sonucunda yörünge düzlemi yani ekiliptik meydana gelir. Yörünge düzlemi yani ekiliptik ile dünya arasında 66⁰ 33’’lık bir açı oluşur. Ekvatorlar yörünge düzlemi arasında 23⁰ 27′ açı farkı meydana gelir. Buna eksen eğikliği denir. Eksen Eğikliği Ne İşe Yarar;Sonuçları Güneşin doğduğu yada battığı saatin her zaman aynı olmadığını fark etmişsinizdir. Yaz aylarında güneş gibi batarken kış aylarında ise kadar düşmektedir. Ayrıca kış aylarında gündüz süresi az gece süresi uzundur. Yaz aylarında ise tam tersi durum söz konusudur. İşte bunların sebebi eksen eğikliğidir. Güneşin doğuş ve batış saatleri değiştiği gibi güneş ışınlarının aynı noktaya geliş açısı da yıl içerisinde değişir. Antalya’ya yazın daha dik gelen güneş ışınları, kışın ise daha küçük açılarla gelir. Kutuplarda 6 ay gündüz 6 ay gece yaşandığını duymuşsunuzdur. Aydınlanma çemberi denilen çember yıl içerisinde kutup noktası ile kutup çemberi arasında yer değiştirir. Bunun nedeni, eksen eğikliğidir. Değişen hava koşulları basınç merkezlerini oluşturur. Muson rüzgârları eksen eğikliğinin sonucudur. Yarım kürelerde yaşanan mevsimler farklılaşır. Türkiye’de yaz yaşanırken Avusturalya’da kış yaşanır. CMEVSİMLER VE MEVSİMLERİN OLUŞUMU Mevsimler dünyanın yıllık hareketi sonucunda oluşurlar. Yıllık hareket ile beraber eksen eğikliği yaşanılan mevsimi belirler. Eksen eğikliği güneş ışınlarının geliş açısından dolayı önemlidir. 21 Haziran tarihinde Kuzey yarım kürede yaz başlangıcıdır. Güneş ışınlarının geliş açıları bu tarihten itibaren sıcaklıkların artmasına neden olur. 21 Aralık tarihinde Kuzey yarım kürede kış başlangıcıdır ve güneş ışınlarının geliş açısı iyice küçülerek sıcaklıklarını kaybetmelerine neden olur. 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerine ekinoks denilir. Bu tarihlerde şu durumlar oluşur; 21 Mart tarihinde Kuzey yarım kürede, güneş ışınlarının geliş açısı büyümeye başlar ve bahar mevsiminin müjdeleyicisidir. 21 Marttan- 21 Hazirana kadar gideren artan açılarla gelen güneş ışınları 21 Hazirandan itibaren yaz mevsiminin başlamasına neden olur. 23 Eylül tarihi Kuzey yarım küre için son baharın başlangıcıdır. Güneş ışınları bu tarihten itibaren daha küçük açılarla gelmeye başlarlar. Giderek küçülmeye devam eden güneş ışınları 21 Aralık tarihinde kış mevsiminin başlamasına neden olur. 21Mart tarihi Güney yarım küre için son baharın başlangıcıdır. Güneş ışınları küçülmeye başlar ve 21 Hazirana kadar eder. 21 Haziranda ise kışın başlamasına neden olur. 23 Eylül tarihi Güney yarım küre için ilk baharın başlangıcıdır. Güneş ışınları giderek büyüyen açılarla gelmeye başlarlar ve 21 Aralıkta yazın başlamasına neden olurlar. Yukarıda anlattığımız durumlarda bir terslik olduğunu düşünmeyin. Türkiye Kuzen yarım kürede bulunur ve Mart ayında ilk bahar başlar, Güney yarım kürede bulunan Avusturalya’da ise Mart ayında son bahar başlar. Yani biz yaz mevsimini yaşarken Güney yarım küre de bulunan ülkeler kış mevsimini yaşarlar. DİKLİM KUŞAKLARI İklim kuşakları matematik iklim kuşakları ve sıcaklık kuşakları olarak iki farklı başlıkta inceleniyor. İlk olarak matematik iklim kuşaklarından başlayalım. 1Matematik İklim Kuşakları Temel neden olarak eksen eğikliği gösterilebilir. Eksen eğikliği ve güneş ışınlarının geliş açısı matematik iklim kuşaklarının oluşmasında temel nedendir. Ekvator ile 23⁰ 27′ paralelleri arasında yer alan bölge “Tropikal Kuşak” olarak adlandırılır. Bu kuşağın özelliği sıcaklıklar sürekli yüksektir. Ekvator ve yakın çevresinde sadece yaz mevsimi yaşanır ayrıca bol yağış alan bir kuşaktır. Ekvatordan başlayıp her 2 yarım küre içinde geçerlidir. 23⁰ 27′ ile 66⁰ 33′ arasındaki paralellerin bulunduğu bölge “Orta Kuşak” olarak adlandırılır. Ülkemiz orta kuşakta bulunmaktadır. 66⁰ 33′ paralelleri ile 90⁰ paralelleri arasında bulunan yere ise “Kutup Kuşağı” denir. 2Sıcaklık Kuşakları Matematik iklim kuşaklarının temelinde eksen eğikliği ve güneş ışınlarının geliş açısı bulunurken, sıcaklık kuşaklarının oluşturulmasında kara ve denizlerin dağılışı, sıcak ve soğuk su akıntıları yer almaktadır. Yukarıdaki açıklamamıza göre, Kuzey yarım kürede karalar daha fazla alan kapladığı için sıcak kuşak ve ılıman kuşak doğal olarak daha fazla alan kaplayacaktır. Sıcak kuşak Kuzey yarım küre ile Güney yarım küre 27⁰ arasında ki kuşaktır. Geniş bir alanı kaplar. Ama görüldüğü gibi Kuzey yarım kürede Güney yarım küredeki alandan daha geniş bir alana yayılmıştır. Sebebi de karaların daha geniş yer kaplamasıdır. Ilıman kuşak Kuzey yarım küre de ile arasında yayılma alanı bulurken Güney yarım kürede 27⁰ ile 48⁰ arasında yayılma alanı bulmuştur. Kuzey yarım kürede daha geniş bir alanda yayıldığını görüyoruz. Bunun sebebi de yine karaların daha fazla alan kaplaması ve sıcak su akıntılarıdır. Kutup kuşağı Kuzey yarım kürede ile 90⁰ arasında görünmektedir. Güney yarım kürede ise 48⁰ ile 90⁰ arasında görülür. Güney yarım kürede bu kadar geniş alanda yayılmasının nedeni Antarktika kıtasının orada bulunmasıdır. Oldukça soğuk bir iklimin varlığı kutup kuşağının görülmesinde etkilidir. 9. SINIF COĞRAFYA 3. ÜNİTE SORULARI VE CEVAPLARI SORU 1 Dünyamızın kendine özel bir şekli vardır. Bu şeklin adı nedir? a Elips b Ekliptik c Yörünge d Geoid e Daire SORU 2 Aşağıdaki merkezlerin hangisinde yer çekimi daha kuvvetlidir? aEkvator bKutuplar cYörüngeler dOkyanuslar SORU 3 Gölge yönlerimizin değişmesi aşağıdakilerden hangisinin sonucudur? aYıllık hareket bGünlük hareket cEkinoks dEkliptik SORU 4 Gün içerisinde sıcaklığın en yüksek olduğu saat aşağıdakilerden hangisidir? a b c d d SORU 5 Eylül ekinoksunun 2 gün gecikerek 23 eylül de yaşanmasının sebebi aşağıdakilerden hangisidir? a Eylül ayında güneş ışınlarının en eğik açıyla gelmesi b Dünyanın hızının her dönemde eşit olmaması c Dünyanın eksek eğikliği d Yörünge düzlemi ile oluşan açısal farkın bulunması SORU 6 Dünyanın güneşe en yakın olduğu ay Ocak ayı olmasına rağmen, ülkemiz kış mevsimi yaşanmaktadır. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir? a Dünyanın güneş etrafındaki dönüş hızının farklı olması b Ülkemizin dönenceler arasında yer alması cEksen eğikliği nedeniyle, güneş ışınlarının en küçük açı ile gelmesi d Ülkemizin Güney Yarım Kürede bulunması SORU 7 Aşağıdakilerden hangisinde Kuzey yarım kürede yaz başlangıcı ve Güney yarım kürede kış başlangıcı doğru olarak belirtilmiştir? a Kuzey YK 21 Haziran Güney YK 21 Haziran b Kuzen YK 21 Mart Güney YK 23 Eylül c Kuzey YK 21 Aralık Güney YK 21 Haziran d Kuzey YK 23 Eylül Güney YK 21 Aralık e Kuzey YK 21 Mart Güney YK 21 Aralık SORU 8 Aşağıdakilerden hangisinde Türkiye’nin bulunduğu matematiksel iklim kuşağı doğru olarak açıklanmıştır? a Tropikal Kuşak b Kutup Kuşağı c Orta Kuşak d Sıcak Kuşak e Ilıman Kuşak SORU 9 Aşağıdakilerden hangisinde sıcaklık kuşakları ile ilgili verilen bilgi yanlıştır? a Kuzey yarım küre de daha geniş bir alanda daha sıcak bir kuşak yaygındır. b Kuzey yarım küre Güney yarım küreye göre daha sıcak bir görüntü sergiler c Kutup kuşağı her iki küre de de bulunur d Sıcak kuşak her iki yarım kürede de yayılma alanı bulmuştur e Kutup kuşağı Kuzey yarım kürede daha geniş alanda bulunur. SORU 10 Kuzey Yarım Kürenin sıcaklıkların daha fazla yayılma alanı bulunmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? a Kuzeyden gelen sıcaklık etkili rüzgarların bulunması b Güney yarım kürede kutup bulunması c Eksek eğikliğinin kuzey yarım kürede bulunması d Kara, deniz ve okyanus akıntılarının daha fazla bulunması e Güney yarım kürede yaşam olmaması CEVAPLAR 1 D 6C 2 B 7A 3 B 8C 4 D 9E 5B 10D

3 sınıf dünyamızın şekli konu anlatımı